توهین- هتک حیثیت

با توجه به مشكلات عديده اي كه اين روزها در جامعه رخ مي دهد، توهين و فحاشي افراد به يكديگر يكي از عواقب اين هنجار اجتماعي تلقي مي گردد. انسان‌ها برای شأن و حیثیت معنوی خود احترام زیادی قایل هستند و حاضرند هر کاری انجام دهند تا آن را از تعرض مصون بدارند. در گذشته وقتی حیثیت یک شخص زیر سوال می‌رفت از راه‌های مختلفی مثل دوئل یا انتقام‌گیری درصدد احیای آن برمی‌‌آمد؛ اما با پیشرفت فرهنگ و تمدن دولت وظیفه برخورد با این موضوع را بر عهده گرفت و دوران دادگستری خصوصی به پایان رسید. در حال حاضر در بیشتر نظام‌های حقوقی جرم توهین و افترا پیش‌‌بینی شده است تا مردم از طریق اقامه دعوا تحت این عنوان از حیثیت خود دفاع کنند. در قانون مجازات اسلامی و در بخش تعزیرات این جرم و مجازات آن تعریف شده است. در ادامه به توهین و انواع آن، افترا، قذف و نشر اکاذیب خواهیم پرداخت:

توهین

ماده ۶۰۸ عنوان می کند:”توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه و یا پنجاه هزار‌ تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.”

عناصر تشکیل دهنده جرم توهین

جهت محقق شدن جرم توهين وجود سه شرط الزامي مي باشد.

الف) عنصر قانوني

عنصر قانوني جرم بدين معنا مي باشد كه بايد اين عمل در نظر قانونگذار، جرم تلقي شده و براي آن مجازات تعيين شده باشد. پس در درجه اول عمل فرد بايد مطابق با اصل قانوني بودن جرائم و مجازات، جرم توهين تلقي گردد و مطابق با آن مجازاتي براي آن در نظر گرفته شود.

ب) عنصر مادي

دومين شرط لازم جهت تحقق جرم توهين، وجود عنصر مادي جرم است.

عنصر مادي شامل اعمال و رفتارهايي است كه از ناحيه مرتكب جرم اتفاق مي افتد كه اين اعمال شامل گفتار، رفتار، نوشتار و … مي باشد.

وقتي كه اين اعمال به قصد توهين نمودن به فرد يا افرادي توسط مرتكب جرم به وقوع پيوست، مي توان گفت كه جرم توهين اتفاق افتاده است. البته تشخيص اينكه اين اعمال تا چه ميزان توهين تلقي مي گردد، با دادگاه مي باشد.

ج) عنصر رواني

در بحث عنصر رواني جرم، اين موضوع مورد بررسي قرار مي گيرد كه آيا مرتكب جرم، عمداً و با داشتن سوء نيت و با طرح و نقشه قبلي، قصد توهين نمودن به فرد را داشته است يا خير.

قانونگذار، صِرف داشتن سوء نيت را در تحقق جرم توهين، كافي دانسته است و اعلام نموده است كه به صِرف بكار بردن الفاظ ناشايست نسبت به كسي، جرم توهين اتفاق افتاده است اعم از اينكه ضرري به توهين شونده وارد شده باشد يا خير.

توهين بايد حضوري يا علني باشد. هر كدام از اين موارد (حضوري يا علني بودن) كه اتفاق بيفتد جرم توهين، محقق شده است.

منظور از حضوري بودن به معناي اين است كه توهين كننده يا حضور فيزيكي داشته باشد و يا از طريق ارسال ايميل يا پيامك و يا … به فرد ديگري توهين نمايد.

منظور از علني بودن اين است كه صرفاً حضور شاهد الزامي نيست يعني حتي اگر توهين در يك مكان عمومي و بدون شاهد هم اتفاق بيفتد باز هم توهين تلقي مي گردد.

توهین و جرایم مرتبط

انواع توهین

الف: توهین ساده

توهين ساده شامل بكار بردن الفاظي است كه صراحتاً بر عليه فردي بطور مستقيم بكار برده مي شود و شامل كيفيات مشدده مجازات نمي باشد. نكته مهم اين است كه توهين بايد بر عليه يك شخص حقيقي و در قيد حيات باشد و توهين بر عليه كسي كه فوت نموده است، مصداق ندارد.

هجویه هم توهین و جرم محسوب می شود:

طبق ماده ۷۰۰ : “هر کس با نظم یا نثر یا به صورت کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند و یا هجویه را منتشر نماید به حبس از یک تا شش ماه محکوم ‌می‌شود.”

ب: توهين مشدد

-توهین به مقامات

طبق ماده ۶۰۹:” هر کس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا‌نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و‌شهرداریها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای‌نقدی محکوم می‌شود.”

-توهین به مقدسات

طبق ماده ۵۱۳: “هرکس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید اگر مشمول حکم‌ ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.”

-توهین به بنیانگذار انقلاب و مقام رهبری

طبق ماده ۵۱۴ – هر کس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌ا… علیه و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت نماید به حبس‌از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

-توهین به رئيس كشور خارجي يا نماينده آن كه در قلمرو ايران وارد شده است

مطابق ماده ۵۱۷ – هر کس علناً نسبت به رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی آن که در قلمرو خاک ایران وارد شده است توهین نماید به یک تا سه ماه‌حبس محکوم می‌شود مشروط به اینکه در آن کشور نیز در مورد مذکور نسبت به ایران معامله متقابل بشود.

توهین و جرایم مرتبط

توهین و جرایم مرتبط

قذف

«قَذف»؛ در لغت به معناى انداختن، گذاشتن و رها کردن آمده است و در اصطلاح فقهی، عبارت است از این‌که به مرد یا زن، تهمت و نسبت زنا یا لواط زده شود به طورى که نتوان آن را با بیّنه ثابت نمود.

مجازات قذف

فقهای شیعه به صورت اجماع و بر اساس آیه ۴ سوره نور قذف کننده را مستحق مجازات به میزان ۸۰ ضربه شلاق می‌دانند.
قانون مجازات اسلامی ایران هم به تبعیت از این حکم فقها مواد ۱۳۹ تا ۱۶۴ خود را به این موضوع اختصاص داده است.
حد قذف از روی لباس انجام می‌شود و نیازی به برهنه کردن قاذف نیست.

قذف چگونه ثابت می‌شود؟

چه زمانی قاذف، اعدام می شود؟

توهین و جرایم مرتبط